TEMA 8: OS REIS CATÓLICOS: A MONARQUÍA AUTORITARIA

Tema 8: Os Reis Católicos e a Arte Renacentista en España

View more presentations from Santi Pazos.

TEMA 8: OS REIS CATÓLICOS (1479-1516): ESTADO MODERNO

1. INICIO DOS TEMPOS MODERNOS:
   
   A. Realizacións:.
   a. Unificación dos reinos, fin da Reconquista, creación dun Estado moderno.
   b. Hexemonía no Mediterráneo occidental, comezos de expansión en América.
   c. Maior estabilidade social, en contraste con convulsións anteriores.
   d. Incorporación cultural de España ao humanismo renacentista.
   B. Claves do seu éxito:
   a. O seu matrimonio: Froito da visión política de Juan II que buscou en Castela apoio fronte a Francia.
   b. Onda de recuperación económica no occidente europeo.
   c. Personalidade complementaria:
   
   -Fernando: Política exterior e cuestións importantes.
   - Isabel : Actividade en cuestións interiores.
   
   d. Capacidade para elixir colaboradores en función das súas aptitudes.
   
   2. ESFORZO POLA UNIDADE PENINSULAR:
   
   a. Unión de tipo persoal entre Castela e Aragón, tras unha guerra civil con Xoana, filla de Enrique IV, apoiada por Portugal.
       - Castela e Aragón manteñen a súa organización peculiar respectiva.
   c. Fin da Reconquista: Conquista de Granada, 1492, con armas e diplomacia.
   d. Recuperación de Rosellón-Sardeña por vía diplomática.
   e. Ocupación de Canarias.
   f. Conquista de Navarra en 1512 polo Duque de Alba.
   g. Intentos de unión con Portugal por vía matrimonial: - Dous das súas fillas, casadas con monarcas portugueses: Isabel e María con Manuel o Afortunado (a 2ª logo de morta a 1ª)
   
   3. CRÉASE UN ESTADO MODERNO:
   
   A: Sometemento de Estamentos ao poder Real
   a. Nobreza: Perde poder político independente, conserva o económico.
   b. Clero: 1) Polo Padroado Rexio, os reis propoñen persoas para ocupar cargos eclesiásticos; 2) Reforma de Cisneros.
   c. Burguesía pouco poder: 1) Os reis conseguen maior independencia económica.
           2) Apenas convocan ás Cortes.
   d. Municipios: Sometidos a través de delegados gobernativos : Corrixidores .
   B: Nova estrutura estatal: Autoridade monárquica forte: monarquía autoritaria.
   a. Creación de Consellos: Organismos consultivos.
   b. Creación dun exército permanente.
   c. Codificación das leis.
   d. Reorganización da facenda: O Estado consegue independencia económica.
   e. Diplomacia permanente.
   f. Política relixiosa de unidade:
       1) Igrexa única: Mudéxares e xudeus, obrigados a converterse ou emigrar. Os xudeus expulsados en 1492.
       2) Inquisición ou Santo Oficio, para vixiar aos conversos.
       3) Igrexa reformada: Cisneros reforma o clero secular e regular.
   
   4. ECONOMIA ( Premercantilismo) :
   
   a. Auxe da gandería: Privilexios da Mesta, en prexuízo da agricultura.
   b. Monopolio do ouro e prata por parte do Estado.
   c. Lento desenvolvemento industrial: Algunha medida proteccionista, pero insuficiente.
   d. Falta de política mercantilista ordenada e coherente.
       - Expórtanse materias primas, la especialmente; impórtanse manufacturas.
   
   5. POLITICA INTERNACIONAL
   
   a) Intervención en Italia contra os intereses de Francia.
       -Conquista de Nápoles polas tropas do Gran Capitán.
   b) Ideal de Cruzada na loita contra os turcos do Norte de África.
       -Conquista de Melilla, Oran, Buxía, Trípoli.
   c) Política matrimonial que buscaba illar a Francia.
       -Casan aos seus fillos con monarcas portugueses, ingleses e Habsburgos
3. 
   Fonte: Daniel Gómez Valle
   6. HUMANISMO CRISTIÁN:
   
   
   Síntese entre tradición hispánica e tendencias renacentistas.
   
   A característica principal do humanismo español é o seu sentido católico. Hai unha admiración dos clásicos, pero nun aspecto puramente literario
   
       - Figuras: Cisneros, crea a Universidade de Alcalá; Nebrixa, primeira gramática castelá.
   LITERATURA: Destacaron os místicos SANTA TERESA e SAN XOÁN DA CRUZ, tamén Garcilaso da Vega, Frei Luís de León, "El Lazarillo de Tormes"
   
   7. ARTE:
   
   Pervivencia do Gótico e inicios do renacemento que se vai desenrolando despois da metade do século XVI
   
   Existiron diversos estilos:
   
4. ARQUITECTURA:
   
   OBRAS:
   
   PLATERESCO Universidade de Salamanca. Casa das Conchas, -Portada do Hostal dos reis Católicos en Santiago
   
   PURISTA ou Clasicista: San Xoán dos Reis. Pazo de Carlos V en Granada
   
   HERRERIANO: Mosteiro do Escorial. Cartuxa de Miraflores...
   
5. ESCULTURA: Utilízase moito a madeira con pinturas policromadas e pans de ouro
   
   ALONSO BERRUGUETE: Retablo de San Bieito en Valladolid
   
   XOÁN DE XUNI: Santo Enterro
   
6. PINTURA: Juan de Juanes e Luís Morales, pero sen dúbida o máis máis destacado foi O GRECO que xogou nos seus cadros coa luz e a cor OBRAS: -O enterro do Conde Ordaz, O cabaleiro da man no peito, o espolio, San Mauricio...
   
   

   VISIONAR VIDEO

   
   
   
   
   ***************
   

   Para saber máis sobre o Tema ir á páxina de Recursos de 2º ESO

Tema 7: RENACEMENTO E REFORMA

Tema 7: Renacemento e Reforma

View more presentations from Santi Pazos.

RESUMO TEMA 7: RENACEMENTO E REFORMA

1: O RENACEMENTO (S XV-XVI):

E un renacer da cultura e filosofía clásicas (Grecia e Roma) Este movemento nace en Italia no século XV, estendéndose por Europa no S. XVI. O HOME  É O CENTRO DO UNIVERSO. O Renacemento é unha época de grande actividade cultural, científica e económica con que se inaugura a IDADE MODERNA O home volve a mirada cara si mesmo como persoa individual, renacendo así o individualismo e o racionalismo Os valores desta época van ser: O HOME e a NATUREZA

Fonte:  Daniel Gómez Valle

CARACTERÍSTICAS

•    APARICIÓN DAS MONARQUÍAS AUTORITARIAS é o triunfo da autoridade REAL, fronte á nobreza. Os reis terán todo o poder (Crearán exércitos permanentes) Márcanse as fronteiras e cada rei aspira a dominar aos demais

•    CAMBIO NA CONCEPCIÓN DA VIDA

Na Idade Media, a vida era como un camiño para acadar a felicidade eterna. Teocentrismo.

No Renacemento, o home, sen desligarse da relixión quere vivir con intensidade a vida terreal triunfar, ter gloria ... Antropocentrismo

•    CAMBIO DE AFECCIÓNS O home do renacemento ten interese polo contacto coa natureza, créase a afección ós xardíns e desenrólanse as ciencias naturais

•    O HOME RENACENTISTA SÍNTESE COSMOPOLITA A idea da patria non existía para eles. O latín favorece a unión entre os homes de diversos lugares.

AMOR ó LUXO    PREOCUPACIÓN POLO CORPO    GALANTERÍA

O HUMANISMO

E o movemento cultural desta época. Chamouse así porque o coñecemento das letras e pensamentos clásicos (de Grecia e Roma) a literatura, a filosofía, a arte, crían que os facían máis humanos.

•    O home é a partir de agora o centro do universo ao que haberá que supeditar tódalas cousas

•    O humanismo vaise difundir rapidamente por Europa, debido sobre todo á invención da imprenta por Gutemberg
•     Defendíase a busqueda da verdade a través da razón e a experiencia, tamén defendían o valor da reflexión persoal.
•     Tiñan unha profunda curiosidade. Aspiraban a saber de todo
•   As academias son o lugar no que se desenvolveron  e difundiron os estudos humanísticos.
•    As universidades mantiveron os métodos de estudo medievais, pero algunhas incorporaron os principios do Humanismo.
•    Hai un gran desenvolvemento do coñecemento científico:
    *No século XVI Nicolás Copérnico desenvolveu a teoría heliocéntrica, que defendía que o Sol era o centro do universo, mentres que a Terra e os demais planetas viraban ao redor del.
     *Avanzouse no coñecemento do corpo humano, grazas aos estudos de anatomía de Andrés Vesalio e da circulación sanguínea de Miguel Servet.
      *Os descubrimentos xeográficos desenvolveron outras ciencias e disciplinas, como a xeografía, a zoología, a botánica e a cartografía

•    A característica principal do humanismo español é o seu sentido católico. Hai unha admiración dos clásicos, pero nun aspecto puramente literario.
Exemplos de humanistas sobre os que podes buscar información:

NEBRIJA - LUÍS VIVES - MAQUIAVELO - ÉRASMO - TOMÁS MORO - DANTE - BOCACCIO

A ARTE RENACENTISTA

A arte no Renacemento adquire unha nova dimensión:

 Descobren as leis da PERSPECTIVA na pintura

 Fan escenas sacras ( espidos, heroes, retratos...)

 Realizan obras arquitectónicas de gran envergadura (uso de columnas, cúpulas, cornixas, frisos, linteis, frontóns, plantas de cruz latina, grega, rectangular, cadrada)

-As esculturas están feitas con exactitude matemática nas proporcións (promoción do espido masculino e feminino)

-Os grandes burgueses apoiaron o Renacemento e convertéronse en mecenas dos artistas

GRANDES ARTISTAS DO RENACEMENTO

  ITALIA

ARQUITECTURA

BRUNELLESCHI:       Cúpula da catedral de Florencia.

BRAMANTE:                 Templete de San Píetro en Montorio.

MIGUEL ANXO:            Cúpula de San Pedro.

ESCULTURA

DONATELLO:  O David.

VERROCHIO:  A dúbida de Santo Tomás.

MIGUEL ANXO:  David.  Moisés.  A Piedade.

 PINTURA

FREI  ANXÉLICO:  Anunciación.

BOTTICELLI:  Nacemento de Venus.

LEONARDO DA VINCI :  A última Cea. .  A Gioconda.

RAFAEL:  A Sagrada Familia.  Escola de Atenas.

MIGUEL ANXO:  O Xuízo Final, A creación, ... (Capela Sextina unha visita virtual).

TIZIANO:  Retrato de Carlos V a cabalo. Emperatriz dona Isabel de Portugal.

TINTTORETO:  Lavatorio

VERONÉS:  Triunfo de Venecia

Para saber máis: Pincha aqui

FLANDRES

O BOSCO:  O Xardín das Delicias

ALEMAÑA

ALBERTE DURERO:  As Idades e a Morte

ESPAÑA NO SÉCULO XVI

LITERATURA: Destacaron os místicos SANTA TERESA e SAN XOÁN DA CRUZ

Existiron diversos estilos en

ARQUITECTURA:  PLATERESCO, PURISTA e HERRERIANO

OBRAS:  Universidade de Salamanca.  Casa das Cunchase n Salamanca Portada do Hostal dos reis Católicos en Santiago

  San Xoán dos Reis. Pazo de Carlos V en Granada

 Mosteiro do Escorial.  Cartuxa de Miraflores...

ESCULTURA: Utilízase moito a madeira con pinturas policromadas e pans de ouro

Alonso BERRUGUETE: San sebastián, sacrificio de Isaac

XOÁN DE XUNI:O enterro de Cristo, Piedade de Medina del Campo

PINTURA: O pintor máis destacado foi 0 GRECO que xogou nos seus cadros coa luz e a cor OBRAS:

 -O enterro do Conde Ordaz,  O cabaleiro da man no peito

2: A REFORMA PROTESTANTE

AS CRITICAS Á IGREXA

                 Nos últimos séculos da Idade Media, a Igrexa fórase alongando das súas funcións espirituais para ocuparse cada vez máis de asuntos terreais. A relaxación dos costumes e da moral do clero, así como o despre5tixio do papado xeraron un crecente malestar entre os crentes.

          Algúns humanistas, como ÉRASMO de Róterdam, criticaron a xeneralización de prácticas abusivas compra de bens e de dignidades eclesiásticas, venda de bulas e indulxencias, etc.

            Tamén defenderon unha relixión máis per5oal baseada na lectura da Biblia. Pero o enfrontamento

e a ruptura definitiva produciuse a raíz das predicacións dun frade agostiño alemán, Martiño Lutero.

A REFORMA DE MARTIÑO LUTERO

       Lutero comezou as súas críticas negando o valor das indulxencias e o poder da Igrexa para concedelas e acabou elaborando unha nova doutrina relixiosa. A reforma luterana fundaméntase nestes tres principios:

*    A xustificación pola fe. A relixiosidade baséase na relación con Deus, a través dunha fe intensa e sen a intervención da Igrexa.

*    O sacerdocio universal. 0 crente pode salvarse pola súa fe e converterse no seu propio sacerdote. Polo tanto, invalídanse os sacramentos impartidos polos sacerdotes, a intercesión dos santos, etc.

*    A autoridade da Biblia. Rexéitase a tradición da Igrexa e recoñécese a Biblia como única fonte de inspiración cristiá. A interpretación da Biblia quedaba ó cargo da conciencia individual de cada crente.

A doutrina de Lutero negaba a soberanía do Papa e da xerarquía episcopal, eliminou as ordes relixiosas e o culto ás imaxes e reduciu o número de sacramentos a tres (bautismo, penitencia, eucaristía).

As novas ideas de Lutero espalláronse rapidamente por toda Alemaña, Suecia, Dinamarca, Noruega, Países Baixos, Inglaterra e Suíza.

O PROTESTANTISMO EN EUROPA

Case ó mesmo tempo que o luteranismo xurdiron novas doutrinas reformistas coma o calvinismo e o anglicanismo.

*    O calvinismo espallouse en Suíza da man de Xoán Calviño. Tiña un carácter máis radical có luteranismo e defendía que tódalas persoas teñen determinado o seu destino despois da morte (doutrina da predestinación).

Para estar entre os escolleitos cómpre observar estritamente a Biblia, levar unha vida humilde e austera, e gozar da graza divina. 0 calvinismo espallouse por Francia (hugonotes) e por Inglaterra (puritanos).

*    En Inglaterra, o anglicanismo xurdiu da man do propio monarca Henrique VIII cando o Papa de Roma se negou a concederlle a anulación do seu matrimonio con Catarina de Aragón.

Mediante a Acta de Supremacía (1.534) afastouse de Roma e autoproclamouse xefe supremo da Igrexa de Inglaterra. A xerarquía eclesiástica quedou sometida ao Estado, pero mantivéronse moitos dos dogmas católicos e conservouse o culto solemne.

              Animación: A Reforma Protestante. Fonte: Juanjo Romero

A LOITA CONTRA O PROTESTANTISMO:

A Igrexa Católica para combate-lo protestantismo iniciou un movemento de renovación chamado a Contrarreforma con ela intentáronse corrixi-los erros da Igrexa católica e defende-los dogmas da fe:

Tamén se reorganizou o tribunal da Inquisición e creouse a Compañía de Xesús orde relixiosa creada por San Ignacio de Loiola que se caracterizou pola súa organización militar (soldados de Cristo), a súa rexa disciplina e a súa dependencia directa do Papa. Para poñer fin a crise do catolicismo convocouse un Concilio o de Trento onde se reafirmaron tódolos dogmas da doutrina Católica.

Fonte:  Daniel Gómez Valle

Tema 6: GALICIA NA IDADE MEDIA. Breve resumo

RESUMO DO TEMA VI: GALICIA NA IDADE MEDIA

No inicio da Idade Media fórmase en Galicia O REINO SUEVO que durou 170 anos. No ano 585 o rei visigodo Leovixildo incorpora Galicia ao reino hispano-visigodo.

No ano 713 as tropas musulmáns de Muza, chegan a territorio galego.

Durante o reinado de Afonso I Galicia, incorpórase ao reino de Asturias.

A finais do século IX ao morrer Afonso III rei de Asturias e León divide o reino entre os seus fillos, deixándolle Galicia a Ordoño I, converténdose de novo en un reino de seu.

Ao longo dos séculos X e XI vaise manter unas veces como reino independente e outras unido ao reino de León.

A principios do século XII Afonso Raimundez, rei de Galicia e coroado tamén  rei da Coroa de Castela co nome de Afonso VII, desta maneira Galicia incorpórase definitivamente á Coroa de Castela e deixa de ser reino de seu.

Pouco a pouco a nobreza galega perde forza, impoñéndose o poder real e fóronse introducindo paulatinamente as institucións casteláns. Isto tamén chegou ao idioma xa que  o galego viuse arredado da administración e vaise a impoñer o castelán.

O FEUDALISMO EN GALICIA: 

            Os reis astur-leoneses concédenlle a nobreza galega grandes e importantes extensións de terreo e señoríos (feudos), isto mesmo aconteceu cos bispos e cos abades dos mosteiros, entre eles repartíanse a maior parte do territorio, una das características desta sociedade era que os eclesiásticos quizás tiveran máis poder político, cultural e económico que a nobreza.

Os campesiños por temor aos normandos e musulmáns puxéronse baixo a protección destes señores feudais, tanto eclesiásticos como da nobreza. Converténdose en  servos que traballaban directamente para "o señor''. Dende fins do século XII, os campesiños traballaban nun lugar que "o señor" lles concedía, a cambio dunha renda. (vilas, vilares ou casais).

O contrato que facían os campesiños e  "o señor'', chamábase FORO. O foro podía durar ao  redor dun século e podía renovarse

 

CONFLICTOS SOCIAIS EN GALICIA NA BAIXA IDADE MEDIA:

Nos séculos XIV e XV tamén  chegaron a Galicia as malas colleitas, a fame a peste e os conflitos sociais polos abusos dos nobres aos campesiños e habitantes das cidades. As principais destas revoltas foron AS GUERRAS IRMANDIÑAS (explicadas xa no tema V)

O CAMIÑO DE SANTIAGO:

En tempos de Afonso II,  foise desenvolvendo a crenza de que en Compostela, no Finis Terrae estaba enterrado o corpo do Apóstolo Santiago. Mandou facer a Catedral de Santiago

  A partir do século XI, unha grande cantidade de peregrinos atravesaron o norte peninsular procedentes de toda Europa coa intención de peregrinar ata Santiago. Asi xurdiron unha serie de camiños que conducían á cidade e moitas cidades.

O máis importante destes camiños foi o de Roncesvalles que atravesaba por tódalas sedes máis importantes dos reinos cristiáns da Península.

A influencia das peregrinacións  foi enorme sobre a vida galega e española, propiciou o intercambio de ideas, costumes,música, lendas, poesía e mercadorías de distintos puntos de Europa, o que produxo un enorme incremento do comercio, primeiro por terra e tamén por mar (Inglaterra e Flandres). Tamén trouxo consigo un incremento na producción agrícola e así os grandes propietarios principalmente os mosteiros tiveron grandes beneficios. Tamén se desenvolveu a pesca marítima, salgaduras e artesanía

Ao longo do camiño introduxéronse tamén estilos artísticos, primeiro  O ROMÁNICO este culmina en Compostela coa construción da catedral e do PÓRTICO DA GLORIA, polo Mestre Mateo. Máis tarde tamén se desenvolve O GÖTICO